جشنواره های هنری فجر که هر سال همزمان با سالروز پیروزی انقلاب اسلامی برپا می شوند، نمادی از حرکت و پویایی هنر ایران طی دوران سی ساله انقلاب شمرده می شوند. هنری که پیشینه ای چند هزار ساله و افتخاراتی جهانی در دل خود نهفته است. ایران با نام هنر، شعر، موسیقی، صنایع دستی و ... از دیرباز نزد جهانیان جایگاهی ویژه داشته و در گذشته های نه چندان دور هنرمندان ایرانی در عرصه های هنرهای تجسمی، سینما و دیگر هنرهای مدرن برتری خود را به دنیا به اثبات رسانده اند.
حال پس از گذشت سی سال از تحول بنیادین در کشور، در سال 88 شاهد برپایی جشنواره های مختلف فرهنگی و هنری هستیم، جشنواره هایی که قدمت برخی از آنها "همچون جشنواره فیلم" به قدمت انقلاب اسلامی می رسد. حال چرا پس از دوره ای سی ساله باید شاهد این همه آشفتگی و کج سلیقگی در برپایی این جشنواره ها باشیم؟
پوستر یک جشنواره تنها یک نماد تصویری یا اطلاع رسانی به شمار نمی رود، بلکه هویت یک جشنواره هنری و پرچم اصلی آن محسوب می شود.
پوستر یک جشنواره هنری بیان کننده سطح سواد و میزان آگاهی برگزارکنندگان آن می باشد و اینکه نگرش آنها به این مقوله مهم، چقدر فکر شده و برنامه ریزه شده بوده.
برای مثال می توان به جشنوراه فیلم فجر طی دهه هفتاد و شصت اشاره نمود که برگزار کنندگان آن "فارابی" چقدر با وسواس و توجه ویژه نسبت به این مقوله عمل می کردند بطوری که بهترین آثار پوستر جشنواره فیلم مربوط به اواخر دهه شصت و دهه هفتاد است.
امسال بدتر از سال گذشته تولید و طراحی پوستر این جشنواره ها با افولی شدید مواجه بود. جشنواره فیلم فجر را که پوستر آن توسط "شریفی آل هاشم" طراحی و عرضه شد شاید بتوان با اندکی تخفیف در مقایسه با پوستر سال قبل دومین افتضاح فرهنگی این جشنواره خواند، پوستر با المان های تصویری فراوان و در عین حال بی مفهوم و گنگ!
پوستر جشنواره تاتر که توسط "یحیی پاکدل" طراح نسل پنج گرافیک طراحی شده بود وضعیت بهتری به سایر آثار داشت و درقالب دو فرم بسیار ساده و دو رنگ گرم و سرد چون شوخی با تماشاگر به نظر می رسید و پوزخندی بود به چشم مخاطبان.
پوستر جشنواره موسیقی که چند روز پیش رونمایی شد و توسط "منصور شیروانیان" طراحی شده شاهکاری است در این میان. ترکیب شمسه و اشکال هندسی با خطوط منحنی و نستعلیق!
این طراح گمنام در گفتگویی اینگونه به دفاع از اثرش می پردازد:
"پوستر بیست و پنجمین جشنواره موسیقی فجر فضایی ایرانی دارد و استفاده از نقش مایه ها، رنگ ها و قلم های ایرانی اسلامی به آن هویت داده است. در این پوستر 25 شمسه به عنوان نماد جشنواره بین المللی موسیقی فجر دیده می شود که علاوه برگوشزد کردن بیست و پنجمین سال برگزاری جشنواره در شکل کلی به صورت سازی درآمده که نشان از موسیقایی بودن جشنواره است. این ساز طراحی شده از یک فرم کلی تبعیت می کند و نمونه آن در اکثر فرهنگهای موسیقایی جهان وجود دارد و درعین حال نماد بین المللی بودن جشنواره نیز هست و سبب پیوند عناصر مختلف پوستر شده است و پیچکی که از دسته ساز بالا رفته نشان رشد و شکوفایی جشنواره در طول این بیست و پنج سال است!
طراح بیست و پنجمین جشنواره موسیقی فجر درخصوص پنج خط حامل در زمینه پوستر گفت : این پنج خط در زمینه پوستر نماد دیگری از موسیقی است و تایپوگرافی کلمه (فجر) از جدا شدن و به اوج رفتن یکی از همین خطوط به وجود آمده و علاوه بر این در مجموع عبارت فجر و چهارخط دیگر خود تداعی گر یک ساز زهی ایرانی است."
حال به پوستر جشنواره شعر می رسیم که اثری است از "وحید توکلی". پوستری بی هویت با ظواهری ایرانی و به قول خود اسلامی که چون آش شله قلمکاریست که آشپز ناشیانه مواد را با هم ترکیب کرده. استفاده از دم دستی ترین و ساده ترین المان های موجود در افزونه های نرم افزارهای طراحی به عنوان اسلیمی و ترکیب بندی بسیار ساده و ابتدایی و همچنین استفاده از چند اثر قلمزنی که روی درب مسجد امام اصفهان به کار رفته. فاجعه این اثر به همین جا ختم نمی شود و استفاده غیر اصولی از خط نستعلیق با برچسب تایپوگرافی را هم باید به آن افزود.
جشنواره هنرهای تجسمی با این که خود نام هنرهای تجسمی را یدک می کشد و خود بانی این عرصه است امسال طراحی پوستر خود را به استاد "قباد شیوا" سپرد ولی استاد در اقدامی تاسف برانگیز باز هم به تکرار آثار گذشته اش پرداخت و حرفی برای گفتن نگذاشت.
پوستر جشنواره هنرهای تجسمی خنثی ترین و همچنین تکراری ترین اثر در میان آثار گذشته به شمار می رود و بیش از این نتوان گفت...
مسلما جشنواره هایی که نام "بین المللی" بودن را یدک می کشند بسیار جدی تر از این هستند که عده ای بخواهند با آزمودن و خطا کردن آنها را به تمسخر گرفته و با سوء استفاده از نا آگاهی برگزار کنندگان، این عرصه را عرصه ای برای آزمون و خطا بدانند. بسیاری از این افراد که ممکن است از نزدیکان دست اندرکاران این جشنواره ها باشند شاید قبل از طراحی آثار امسال آثاری قابل ارائه نداشته و شاید جزء "کار اولی ها " باشند که می خواهند با بازی کردن با آبروی یک جشنواره و در نهایت کشور خود را مطرح نمایند. ای کاش که سختگیری ها هر سال بیشتر می شد و هر سال شاهد آثاری بهتر بودیم تا بتوانیم کمی از این مرز تعریف شده ی دور حلقه تکرار گامی فراتر گذاریم.
جهت بازدید از نمایشگاه این آثار اینجــــــــــــــا را ببینید.